ขนาดและมิติของท่อเหล็ก

ท่อเหล็กถูกจัดประเภทตามเกณฑ์ต่างๆ: ตามรูปร่างหน้าตัดแบ่งเป็นชนิดกลม สี่เหลี่ยมจัตุรัส สี่เหลี่ยมผืนผ้า และรูปร่างพิเศษ ตามวัสดุแบ่งเป็นเหล็กโครงสร้างคาร์บอน เหล็กโครงสร้างโลหะผสมต่ำ เหล็กโลหะผสม และท่อคอมโพสิต และตามการใช้งานแบ่งเป็นท่อที่ใช้ในระบบส่งผ่านท่อ โครงสร้างทางวิศวกรรม อุปกรณ์ความร้อน อุตสาหกรรมปิโตรเคมี การผลิตเครื่องจักร การเจาะชั้นหิน และอุปกรณ์แรงดันสูง นอกจากนี้ยังมีการจัดประเภทตามวิธีการผลิต แบ่งออกเป็นท่อเหล็กไร้ตะเข็บ (ซึ่งรวมถึงชนิดรีดร้อนและรีดเย็น/ดึงเย็น) และท่อเหล็กเชื่อม (แบ่งย่อยเป็นท่อเชื่อมตะเข็บตรงและตะเข็บเกลียว)

พารามิเตอร์ขนาดของท่อสามารถแสดงได้หลายรูปแบบ ดังนี้คือการกำหนดขนาดที่ใช้โดยทั่วไป: NPS, DN, OD และ Schedule

(1) NPS (Nominal Pipe Size)
NPS เป็นมาตรฐานอเมริกาเหนือที่ใช้กับท่อภายใต้สภาวะความดันและอุณหภูมิต่าง ๆ มันเป็นตัวเลขที่ไม่มีหน่วยใช้เพื่อกำหนนขนาดท่อ ค่าที่ตามหลัง "NPS" จะสอดคล้องกับขนาดท่อที่ถูกกำหนดไว้มาตรฐาน
ระบบมาตรฐานนี้พัฒนามาจากมาตรฐาน IPS (Iron Pipe Size) รุ่นก่อน ซึ่งถูกพัฒนาขึ้นเพื่อแยกแยะขนาดท่อที่แตกต่างกันโดยพิจารณาจากเส้นผ่านศูนย์กลางภายในโดยประมาณที่วัดเป็นนิ้ว ตัวอย่างเช่น ท่อ IPS 6″ มีเส้นผ่านศูนย์กลางภายในประมาณ 6 นิ้ว ดังนั้น ท่อจึงมักถูกเรียกด้วยขนาดชื่อเช่นนี้ (เช่น 2 นิ้ว, 4 นิ้ว, 6 นิ้ว)

(2) เส้นผ่านศูนย์กลางชื่อ DN (Diameter Nominal)
DN เป็นการเรียกขนาดท่อแบบอื่นที่ใช้แทนขนาดในเชิงตัวเลข โดยเป็นระบบที่ประกอบด้วยตัวอักษร "DN" ตามด้วยจำนวนเต็มที่ไม่มีหน่วยกำกับ ควรทราบว่าค่า DN นั้นเป็นเพียงขนาดอ้างอิงที่ถูกปัดเศษ และไม่ตรงกับขนาดที่ผลิตออกมาจริง ในมาตรฐานของจีน ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของท่อจะระบุเป็น DNXX (เช่น DN50) โดยทั่วไปตัวเลขดังกล่าวมีหน่วยเป็นมิลลิเมตร (mm)
คำศัพท์ที่เกี่ยวข้องกับเส้นผ่านศูนย์กลางของท่อ ได้แก่ เส้นผ่านศูนย์กลางภายนอก (OD) เส้นผ่านศูนย์กลางภายใน (ID) และเส้นผ่านศูนย์กลางตามชื่อ (DN/NPS) ค่าเส้นผ่านศูนย์กลางตามชื่อ (DN/NPS) ไม่ได้เท่ากับ OD หรือ ID ที่วัดได้จริง แต่มาตรฐานที่เกี่ยวข้องจะกำหนดค่าเส้นผ่านศูนย์กลางภายนอกและหนาของผนังที่ต้องการสำหรับการผลิตและการติดตั้ง จากนั้นจึงคำนวณหาค่าเส้นผ่านศูนย์กลางภายใน

(3) เส้นผ่านศูนย์กลางภายนอก (OD)
เส้นผ่านศูนย์กลางภายนอก (Outer Diameter) ซึ่งแสดงด้วยสัญลักษณ์ Φ หรือตัวย่อ OD เป็นมิติที่สำคัญมาก ตามมาตรฐานสากล ท่อเหล็กสำหรับการลำเลียงของเหลวมักแบ่งออกเป็นสองชุดของเส้นผ่านศูนย์กลางภายนอก ได้แก่ ชุด A (ระบบอเมริกัน หรือระบบอิมพีเรียล มีเส้นผ่านศูนย์กลางขนาดใหญ่กว่า) และชุด B (ระบบน้ำหนักและตวงเมตริก มีเส้นผ่านศูนย์กลางขนาดเล็กกว่า)
มาตรฐานสากลหลายฉบับกำหนดชุดของเส้นผ่านศูนย์กลางภายนอกไว้ เช่น มาตรฐานที่กำหนดโดย ISO (องค์กรระหว่างประเทศว่าด้วยการมาตรฐาน) JIS (มาตรฐานอุตสาหกรรมญี่ปุ่น) DIN (สถาบันมาตรฐานเยอรมัน) และ BS (มาตรฐานบริติช)

(4) ตารางความหนาของผนังท่อ
ในเดือนมีนาคม ปี ค.ศ. 1927 คณะกรรมการมาตรฐานอเมริกันได้เสนอระบบหนึ่งที่กำหนดค่าความหนาระหว่างสองระดับหลัก โดยมีการสำรวจภาคอุตสาหกรรมมาก่อน ระบบดังกล่าวใช้คำว่า "Schedule" (ย่อเป็น SCH) เพื่อแสดงถึงความหนาของผนังท่อเชิงทฤษฎี

EHONG STEEL--ขนาดท่อเหล็ก