wymiary i rozmiary rur stalowych

Rury stalowe są klasyfikowane zgodnie z różnymi kryteriami: ze względu na kształt przekroju poprzecznego dzielą się na okrągłe, kwadratowe, prostokątne i specjalne kształty; ze względu na materiał dzielą się na rury ze stali konstrukcyjnej węglowej, niskostopowej stali konstrukcyjnej, stali stopowej oraz rury kompozytowe; a ze względu na zastosowanie dzielą się na rury stosowane w przewodach transportowych, konstrukcjach inżynieryjnych, urządzeniach cieplnych, przemyśle petrochemicznym, produkcji maszyn, wierce geologicznym oraz w aparatach wysokociśnieniowych. Ze względu na metodę produkcji wyróżnia się rury stalowe bezszewne (obejmujące wersje walcowane na gorąco oraz walcowane na zimno/ciągnięte na zimno) oraz rury stalowe spawane (podzielone z kolei na rury ze szwem prostym i ze szwem spiralnym).

Parametry wymiarowe rur mogą być wyrażane na kilka sposobów. Poniżej przedstawiono najczęściej stosowane oznaczenia: NPS, DN, OD i Schedule.

(1) NPS (Nominal Pipe Size)
NPS to amerykański standard stosowany do rur pracujących w różnych warunkach ciśnienia i temperatury. Jest to bezwymiarowa liczbowo określana wielkość służąca do specyfikowania wymiarów rur. Wartość następująca po „NPS” odpowiada ustandaryzowanemu rozmiarowi rury.
System ten wywodzi się z wcześniejszego standardu IPS (Iron Pipe Size), który został opracowany w celu odróżniania różnych rozmiarów rur na podstawie przybliżonego wewnętrznego średnicy mierzonej w calach. Na przykład rura IPS 6″ ma średnicę wewnętrzną bliską 6 calom. W związku z tym rury zaczęły być powszechnie nazywane według takich nominalnych rozmiarów (np. 2-calowa, 4-calowa, 6-calowa).

(2) Średnica nominalna DN (Diameter Nominal)
DN stanowi alternatywną oznacę średnicy nominalnej. Jest stosowana w systemach rurociągowych jako alfanumeryczny identyfikator składający się z liter „DN” po których następuje liczba całkowita bez wymiaru. Warto podkreślić, że wartość DN oznacza zaokrągloną wielkość odniesienia i nie odpowiada dokładnie wymiarom rzeczywistym. W normach chińskich średnice rur są zazwyczaj oznaczane jako DNXX (np. DN50), przy czym liczba jest zgodnie z zasadą wyrażana w milimetrach (mm).
Terminologia dotycząca średnic rur obejmuje średnicę zewnętrzną (OD), średnicę wewnętrzną (ID) oraz średnicę nominalną (DN/NPS). Średnica nominalna (DN/NPS) nie odpowiada rzeczywistej średnicy zewnętrznej ani wewnętrznej; zamiast tego odpowiednie normy określają odpowiednie średnice zewnętrzne i grubości ścianek wymagane do produkcji i montażu, z których wyliczana jest średnica wewnętrzna.

(3) Średnica zewnętrzna (OD)
Oznaczany symbolem Φ lub skrótem OD, średnica zewnętrzna jest wymiarem krytycznym. Międzynarodowo rury stalowe do transportu cieczy są zazwyczaj dzielone na dwa szeregi OD: Szereg A (calowy, większe średnice) i Szereg B (metryczny, mniejsze średnice).
Wiele międzynarodowych norm definiuje szeregi średnic zewnętrznych, w tym normy ustalone przez ISO (Międzynarodową Organizację Normalizacyjną), JIS (Japońskie Normy Przemysłowe), DIN (Niemiecki Instytut Normalizacyjny) oraz BS (Brytyjskie Normy).

(4) Grafik Grubości Ścianki Rury
W marcu 1927 roku amerykański komitet normalizacyjny wprowadził system określający pośrednie wartości grubości ścianki pomiędzy dwiema głównymi klasami na podstawie sondażu przemysłowego. System ten wykorzystuje termin „Grafik” (skrót SCH) w celu wskazania nominalnej grubości ścianki rur.

EHONG STEEL – wymiary rur stalowych