Болаттың негізгі түрлері мен қолданылу аясы!

1 Қыздырып дайындалған қаңыл / Қыздырып дайындалған бет / Қыздырып дайындалған болат орамы

Қыздырып дайындалған орамға әдетте орта қалыңдығы бар кең жолақ, қыздырып дайындалған жұқа кең жолақ және қыздырып дайындалған жұқа қаңыл кіреді. Орта қалыңдығы бар кең жолақ ең көрсеткішті түрі болып табылады және оның өндірісі қыздырып дайындалған орамның жалпы шығарылу көлемінің шамамен екі үштен бірін құрайды. Орта қалыңдығы бар кең жолақ дегеніміз қалыңдығы ≥3 мм және <20 мм, ені ≥600 мм; қыздырып дайындалған жұқа кең жолақ дегеніміз қалыңдығы <3 мм, ені ≥600 мм; қыздырып дайындалған жұқа қаңыл дегеніміз қалыңдығы <3 мм болатын болаттың жеке беті.

Негізгі қолданысы: Қыздырып дайындалған рулондық өнімдердің беріктігі жоғары, қаттылығы жақсы, өңдеу мен пішіндеу оңай, дәнекерлеу қасиеттері жақсы және басқа да ерекше қасиеттері бар. Сонымен қатар, олар соғылған құралдар, кемелер, автомобильдер, көпірлер, ғимараттар, машиналар, мұнай құбырлары, қысымды ыдыстар және басқа да өндіріс салаларында кеңінен қолданылады.

2 Қалыңдатылған қаңыл / Қалыңдатылған рулон

Қалыңдатылған қаңыл мен рулон қыздырып дайындалған рулонды шикізат ретінде алады, рекристалдану температурасынан төмен температурада дайындалады, қаңыл мен рулонды қамтиды. Қаңыл түрінде жеткізілетіні болат қаңыл деп аталады, сонымен қатар қорап немесе тегіс қаңыл деп те атайды, ұзындығы өте ұзын, ал рулон түрінде жеткізілетінін болат лента деп атайды, сонымен қатар рулон деп те атайды. Қалыңдығы 0,2-4 мм, ені 600-2000 мм, ұзындығы 1200-6000 мм.

Негізгі қолданысы: Соғу темір-жол жолағы автомобиль өндірісі, электр тауарлары, теміржол вагондары, әуе қозғалтқыштары, дәл құралдар, консервілеу өнеркәсібі және тағы басқаларда қолданылады. Соғу тақта қарапайым көміртекті құрылымдық болаттан жасалған ыстық төсілген болат жолақтан жасалады, одан әрі соғу арқылы 4мм-ден аз қалыңдықта болат тақта алынады. Оны қалыпты температурада соғу нәтижесінде тот нәтижесінде пайда болмайды, соғу тақтаның бетінің сапасы жоғары, өлшемдік дәлдігі жоғары, сонымен қатар рекристалдау термиялық өңдеу арқылы оның механикалық және технологиялық қасиеттері ыстық төсілген жапыраққа қарағанда жақсырақ болады. Көптеген салаларда, әсіресе тұрмыстық техника өндірісінде ол ыстық төсілген жапырақты бәсеңдетіп ауыстырып отыр.

3 қалың тақта

Орта тақта қалыңдығы 3-25 мм аралығындағы болат тақталарды, 25-100 мм қалыңдығындағы тақталар қалың тақта деп аталады, ал 100 мм-ден жоғары қалыңдығы өте қалың тақта болып саналады.

Негізгі қолданысы: Орташа қалыңдықтағы парақ әсіресе құрылыс инженериясында, машина жасауда, ыдыс жасауда, кеме жасауда, көпір салуда және тағы басқа салаларда қолданылады. Әртүрлі ыдыстарды (ерекше қысымды ыдыстарды), будың қазан корпусы мен көпір конструкцияларын, сондай-ақ автомобиль балкасының конструкциясын, өзен мен теңіз көлігінің корпусын, кейбір машиналар бөлшектерін жасау үшін қолданылады, сондай-ақ үлкен компоненттерге жинақтап дәнекерлеуге болады.

4 жолақ болат

Жолақ болаттың кең мағынасында қол жетімді күйінде тапсырылатын барлық катушкаларды айтады, ұзындығы жағынан қарағанда ұзын жазық болат. Тар мағынасында – катушкалардың ені аз болған жағдайда, яғни әдетте тар жолақ болат пен орта және кең жолақ болат деп аталады, ал кейде ерекше тар жолақ болат. Ұлттық статистикалық жіктеу көрсеткіші бойынша, 600 мм-ден төмен (600 мм-ді қоспағанда) – тар жолақ немесе тар жолақ болат, 600 мм және одан жоғары – кең жолақ.

Негізгі қолданысы: Құрылыс болаты автомобиль өнеркәсібінде, машина жасау өнеркәсібінде, құрылыста, болат конструкцияларда, тұрмыстық құрылғылар мен басқа да салаларда қолданылады, мысалы, дәнекерленген болат құбырларды шығаруда, суық тәртіптеу үшін қолданылатын материал ретінде, велосипед рамаларын, жүзіктерін, бекітпелерді, прокладкаларды, серіппелі пластиналарды, балта мен қайшыларды және тағы басқаларды шығаруда.

5 Құрылыс материалдары

(1) Арматура

Арматура - ыстық түрде дайындалған қырлы болат таяқшалардың жалпы атауы, HRB әріптері мен оның сыныбының аққыштық шегінің ең төменгі мәні H, R, B әріптерінен тұрады, яғни ыстық түрде дайындау (Hot rolled), қырлы (Ribbed), арматура (Bars) сөздерінің ағылшын тіліндегі бірінші әріптерін білдіреді. Әсіресе құрылыстарда қолданылатын, қосымша талаптар қойылатын сыныптау, барлық сыныптаудан кейін E әрпі (мысалы: HRB400E, HRBF400E) қосылады.

Негізгі қолданысы: Арматура үйлер, көпірлер мен жолдар сияқты азаматтық инженерлік құрылыстарда кеңінен қолданылады. Автомобиль жолдары, темір жолдар, көпірлер, өткізу құбырлары, туннельдер, су басуға қарсы, су қоймалары сияқты құрылыстар мен үйлердің негізі, арқалықтары, тірегі, қабырғалары, панельдері үшін де табиғатында қажетті құрылыс материалдарының бірі болып табылады.

(2) Жоғары жылдамдықты сым штанга, қысқаша «жоғары сызық» деп аталады, ол әдетте «жоғары жылдамдықты бұралмайтын дәнекер» арқылы домалатылған шағын өлшемді орамдарды білдіреді, жиі кездесетін көп пайдаланылатын жеңіл болат бұралмалы ыстық және суық домалатылған орамдар (ZBH4403-88) және сапалы көміртекті болат бұралмалы ыстық және суық домалатылған орамдар (ZBH4403-88) және сапалы көміртекті болат бұралмалы ыстық домалатылған орам (ZBH44002-88) және т.б.

Негізгі қолданыстар: Жоғары сым автомобиль, машина, құрылыс, тұрмыстық техника, құрал-сайман, химия өнеркәсібі, көлік, кеме жасау, металл бұйымдар, шеге бұйымдары және басқа да өнеркәсіп салаларында кеңінен қолданылады. Нақты айтқанда, бұл бұрғыларды, гайкаларды, қосылыстарды және басқа да бекітпелерді жасауда, алдын ала кернеуі бар арматура сымында, біріктірілген сымда, серіппе сымында, цинкпен қапталған сымда және тағы басқаларда қолданылады.

(3) Дөңгелек болат

сонымен қатар "арматура" деп те аталады, дөңгелек қимасы бар ұзын қатты таяқша. Оның пішімі миллиметрмен көрсетілген диаметр саны арқылы анықталады, мысалы: "50" дегеніміз диаметрі 50 миллиметрлік дөңгелек болат. Дөңгелек болат ыстық көміртегі, соғылған және суық тартылған деп бөлінеді. Ыстық көміртелген дөңгелек болаттың пішімі 5,5-250 мм аралығында болады.

Негізгі қолданысы: 5,5-25 миллиметрлік кіші дөңгелек болат көбінесе түзу таяқшалардың байламдары түрінде әкелінеді, әртүрлі механикалық бөлшектер, арматура, болттар үшін қолданылады; 25 миллиметрден үлкен дөңгелек болат негізінен механикалық бөлшектерді шығаруда немесе құбыр үшін қолданылатын құбыр әзіндігі ретінде қолданылады.

6 Құрылыс болаты

(1) Кең жолақ болат дегеніміз ені 12-300 мм, қалыңдығы 4-60 мм, тік төртбұрышты көлденең қима және шетінде өзгеріссіз таза болат түрі.

Негізгі қолданысы: Жазық болаттан дайын болат өнімдерін жасауға болады, құрылыста рамалық конструкциялық бөлшектер, сақиналы темір, құрал-саймандар мен машина бөлшектерін шығару үшін қолданылады. Сонымен қатар дәнекерлеген құбырлардың шикізаты ретінде және жұқа парақтарды реттелген жапырақты болат ретінде қолдануға болады. Жапырақ серіппе ретінде автомобильдердің реттелген жапырақты серіппелерін жинау үшін де қолданылады.

(2) болаттың төртбұрышты бөлігі, ыстық көмірленген және суық көмірленген (суық тартылған) екі түрге бөлінеді, жиі кездесетін өнімдер көбінесе суық тартылған. Ыстық көмірленген төртбұрышты болаттың қабырғасының ұзындығы әдетте 5-250 мм. Суық тартылған төртбұрышты болат жоғары сапалы карбидті пішімдерді өңдеуде қолданылады, кейбір өлшемдері кіші, бірақ беті тегіс, дәлдігі жоғары, қабырғасының ұзындығы 3-100 мм аралығында.

Негізгі қолданысы: Квадрат қималы болатты көмірлеу немесе өңдеу. Көбінесе машина жасауда, құралдар мен қалыптар жасауда немесе бөлшектерді өңдеуде қолданылады. Ерекше суық тартылған болаттың беті жақсы күйде болғандықтан, оны тікелей қолдануға болады: бояу, құмдау, майыстыру, бұралау, сонымен қатар тікелей күміс жабуға болады, осылайша көп уақытты үнемдеуге және өңдеу жабдықтарын орнату құнын азайтуға болады!

(3) құрылыс болаты шұңқыр пішіндегі ұзын болаттың көлденең қимасы, қалыпты қыздырып тартылған швеллер мен суытып пішіндеу арқылы жасалған жеңіл швеллер болып табылады. Қыздырып тартылған қалыпты швеллердің өлшемдері 5-40 # аралығында болады, өтінім бойынша 6,5-30 # аралығындағы қыздырып тартылған айнымалы швеллерлерді жеткізу келісіледі; суытып пішіндеу швеллері болаттың пішініне қарай төрт түрге бөлінеді: суытып пішінделген бірдей қабырғалы швеллер, суытып пішінделген әртүрлі қабырғалы швеллер, суытып пішінделген ішкі қабырғалы швеллер, суытып пішінделген сыртқы қабырғалы швеллер.

Негізгі қолданысы: швеллер болаты жеке пайдаланылуы мүмкін, швеллер болаты әдетте Н-профильмен бірге қолданылады. Негізінен ғимараттың болат конструкциясын, көлік өндірісін және басқа да өнеркәсіптік конструкцияларды жасау үшін қолданылады.

(4) Бұрыштық болат немесе бұрыштық темір ретінде кеңінен белгілі, бұрыш пішінінде екі жағы өзара перпендикуляр болатын ұзын болат жолақ. Бұрыштық құрылыс көміртекті құрылымдық болатқа жатады, бұл қимадағы болаттың қарапайым қимасы, қолдануда жақсы дәнекерлеу қасиеттері, пластикалық деформациялау қасиеттері мен механикалық беріктіктің белгілі бір дәрежесі талап етіледі. Бұрыштық болат өндірісіне арналған шикізат болатын төмен көміртекті квадрат болат, ал дайын бұрыштық болат ыстық көмірленіп пішінделеді.

Негізгі қолданысы: Бұрыштық әртүрлі қажеттерге байланысты әртүрлі күш әсер ететін металл бөлшектерді жасауға, сондай-ақ бөлшектер арасындағы байланыстыру үшін пайдалануға болады. Бұрыштық болат әртүрлі құрылыс құрылымдары мен инженерлік құрылымдарда кеңінен қолданылады, мысалы, арқалықтар, зауыт рамалары, көпірлер, желілік башнялар, көтеру және тасымалдау механизмдері, кемелер, өнеркәсіптік пештер, реакциялық башнялар, сыйымдылықтар үшін рамалар және қоймалар сөрелері.

7 құбыр

(1) болат құбыр

Дәл қазіргі уақытта дәнекерленген құбыр деп аталатын пісірілген болат құбыр, оралған және пішінделгеннен кейін пісірілген болат пластина немесе болат жолақтан жасалған. Пісірілген жіктің пішіні бойынша түзусызықты дәнекерленген құбыр мен спиральды дәнекерленген құбырдың екі түріне бөлінеді. Әдетте дәнекерленген құбыр деп бос кеңістікті шеңберлі қиманың екі түрін айтады, басқа да дөңгелек емес болат құбыр пішінді құбыр деп аталады.

Құбыр су қысымына, иілуіне, басып жазықтау сияқты сынақтарға төтеп беруі тиіс, бетінің сапасына белгілі талаптар бар, әдетте тапсыру ұзындығы 4.10м, жиі тұрақты аяқ (немесе екі еселенген) тапсыру қажеттілігі туындайды. Дәнекерленген құбыр қабырғаның қалыңдығы бойынша қарапайым болат құбыр мен қалың болат құбырдың екі түріне бөлінеді. Құбыр ұшының пішіні бойынша тісті бекітпесі бар және тісті бекітпесі жоқ екі түрге бөлінеді, ұдайы төсеу кезінде тісті бекітпемен қоса беріледі.

Негізгі пайдалану аясы: Жиі пайдаланылатын жалпы сұйық тасымалдау үшін дайындалған дәнекерленген құбыр (су құбыры), цинкпен қапталған дәнекерленген құбыр, оттегі үрлеу үшін дәнекерленген құбыр, сым қораптары, валдық құбыр, терең су сорғыш құбыр, автомобиль құбыры (кардандық беріліс құбыры), трансформаторлық құбыр, электродәнекерлеу арқылы жасалған жұқа қабырғалы құбыр, электродәнекерлеу арқылы жасалған пішінді құбыр және т.б. болып бөлінеді.

(2) Спираль құбыр

Спираль дәнекерленген құбырдың беріктігі әдетте түзусызықты дәнекерленген құбырға қарағанда жоғары болады, сондай-ақ кішірек ені бар құбырдан үлкен диаметрлі құбыр жасауға болады, сонымен қатар бірдей ені бар құбырдан әртүрлі диаметрлі құбыр жасауға болады. Алайда, түзусызықты дәнекерленген құбырдың сол ұзындығымен салыстырғанда дәнекер жолының ұзындығы 30-100%-ға артады, ал өндіру жылдамдығы сәл төмен болады. Сондықтан кіші диаметрлі құбырлар көбінесе түзусызықты дәнекерлеу арқылы жасалады, ал үлкен диаметрлі құбырлар көбінесе спираль дәнекерлеу арқылы жасалады.

Негізгі қолданысы: SY5036-83 мұнай, табиғи газ құбырларын тасымалдау үшін негізгі түрде қолданылады, SY5038-83 жоғары жиілікті дәнекерлеу әдісімен дайындалған құбырлар қысымды сұйықтықтарды тасымалдау үшін қолданылады, болат құбырлардың қысымға төтеп беру қабілеті жоғары, пластикалық қасиеті жақсы, дәнекерлеу мен өңдеу мен пішіндеу оңай. SY5037-83 екі жақты автоматты көміртегі дәнекерлеу немесе бір жақты дәнекерлеу әдісімен суды, газды, ауаны және бу мен басқа да төмен қысымды сұйықтықтарды тасымалдау үшін қолданылады.

(3) Тік бұрышты құбыр - бұл қабырғалары тең болатын құбыр (қабырғаларының ұзындығы тең емес болса, ол тік бұрышты құбыр болып табылады), ол болат жолақты ашу, өңдеу мен өңдеуден өткізіп, одан кейін дөңгелек құбырға жасап, дөңгелек құбырдан шаршы құбырға дейін теңгеріп домалатып алынады.

Негізгі қолданысы: Шаршы құбырдың көпшілігі болат құбыр болып табылады, әсіресе құрылымдық шаршы құбыр, безендіру шаршы құбыр, құрылыс шаршы құбыр т.б. үшін қолданылады.

8 қапталған

(1) Цинктелген парақ және цинктелген орам

Бетінде мырыш қабаты бар болат пластина, соңғысы коррозиядан қорғау үшін кеңінен қолданылатын және қарапайым әдіс болып табылады. Болаттың қапталған түрі бұрын «ақ темір» деп аталып келген. Тасымалдау статусы екі түрге бөлінеді: қождан қалыптастырылған және жазық.

Негізгі қолданысы: Қожда мырышталған болаттың екі түрі бар – өндіріс процесіне қарай қожда мырышталған және электромырышталған. Қожда мырышталған болаттың мырыш қабаты қалыңдау болып келеді және ашық аумақтарда пайдалану үшін коррозияға тұрақты бөлшектер жасауға қолданылады. Электромырышталған болаттың мырыш қабаты жұқа және біркелкі, негізінен бояу үшін немесе бөлме ішінде пайдаланылатын өнімдер жасауға арналған.

(2) Түрлі-түсті қаптамалы орама

Түрлі түсті қаптамалы шойын болат ыстық көміртегі бар шойын, ыстық алюминийленген мырышты парақ, электрлік гальванизацияланған парақ негізі ретінде пайдаланылады, бетінің алдын ала дайындалуынан кейін (химиялық май алып тастау және химиялық өзгерту өңдеуі), бетінде бір немесе бірнеше қабат органикалық бояу, сосын пісіру мен кептіру өнімін бояйды. Сондай-ақ әртүрлі түстегі органикалық бояулармен қапталған болат шойынды түрлі түсті қаптамалы шойын деп атайды.

Негізгі қолданысы: Құрылыс саласында, шатырлар, шатыр конструкциялары, тасымалданатын есіктер, будкалар, реттелетін есіктер, көшелік қорғаныштар, желдеткіш желдеткіштер және т.б.; жиһаз саласында, тоңазытқыштар, желдеткіш қондырғылар, электрлік плиталар, кір жуатын машиналардың қораптары, мұнай плиталары және т.б., тасымалдау саласында, автомобиль төбелері, артқы тақталар, жарнамалық тақталар, автомобиль корпусы, тракторлар, кемелер, бункерлік тақталар және т.б. Осындай қолданыстардың ішінде көбірек пайдаланылатыны болат зауыттары, композит панель зауыттары, түрлі түсті болат тақта зауыттары.